Jakie są fazy przyjmowania substancji psychoaktywnych?

Zrozumienie procesu spożywania substancji psychoaktywnych jest kluczowe dla zapobiegania i leczenia uzależnień. W tym artykule omówimy cztery główne fazy tego procesu, które obejmują spożywanie towarzyskie, etap ostrzegawczy, fazę krytyczną i ostateczną utratę kontroli. Ta wiedza może pomóc osobom borykającym się z uzależnieniem, a także ich rodzinom i specjalistom ds. uzależnień, w zrozumieniu i radzeniu sobie z tym złożonym problemem.

Faza pierwsza: spożywanie towarzyskie, dla przyjemności

Początkowa faza, zwana spożywaniem towarzyskim, jest często związana z interakcjami społecznymi i poszukiwaniem przyjemności. W tym etapie, zażywanie substancji psychoaktywnych jest zazwyczaj dobrze kontrolowane przez jednostkę. Negatywne skutki są minimalne lub wręcz nieobecne, co skutkuje złudnym poczuciem bezpieczeństwa. Wiele osób zatrzymuje się na tym etapie, nie rozwijając dalszych symptomów uzależnienia.

Warto jednak pamiętać, że nawet "niewinne" spożywanie towarzyskie może prowadzić do utraty kontroli w dłuższej perspektywie czasowej. Często zdarza się, że osoby nie zdają sobie sprawy z ryzyka, jakie niesie za sobą nawet okazjonalne zażywanie substancji psychoaktywnych.

Faza druga: faza ostrzegawcza

Druga faza, zwana etapem ostrzegawczym, charakteryzuje się intensyfikacją konsumpcji substancji psychoaktywnych. Osoba zaczyna szukać coraz częściej okazji do zażywania, często w celu złagodzenia napięcia czy stresu. W tym etapie mogą zacząć pojawiać się pierwsze alarmujące sygnały, takie jak "urwane filmy" czy konsumpcja w samotności, często w ukryciu przed innymi.

Jest to czas, kiedy osoba zażywająca zaczyna doświadczać pierwszych negatywnych konsekwencji swojego działania. Mimo że mogą one wydawać się niewielkie, są one zdecydowanym ostrzeżeniem, że zażywanie substancji zaczyna wymykać się spod kontroli. Zignorowanie tych symptomów może prowadzić do głębokiego uzależnienia w przyszłości.

Faza trzecia: faza krytyczna

Faza krytyczna jest etapem, w którym zażywanie powoduje wiele negatywnych konsekwencji, dochodzi do zaniedbywania obowiązków w pracy, w szkole. Pojawia się też usprawiedliwianie swojego zażywania czynnikami zewnętrznymi takimi jak okazje, propozycje, przymus środowiska. Dochodzi również do zaniedbywania w roli rodzica, małżonka, pojawia się agresja, poczucie pustki, bezradność.

Osoba podejmuje próby udowodnienia sobie swojej “silnej woli”, która objawia się ciągami przyjmowania substancji (wiele godzin, dni przyjmowania) i okresami abstynencji w celu poprawy stanu zdrowia i zniwelowania konsekwencji zażywania. Składa obietnice ograniczenia lub zaprzestania przyjmowania substancji, które nie mają pokrycia w rzeczywistości. Odzyskanie kontroli nad przyjmowaniem substancji psychoaktywnych w tej fazie może być bardzo trudne dla znacznej większości osób.

Faza czwarta: utrata kontroli